Δυνατότητα νοθείας του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου και με τον... νόμο -στην προκειμένη περίπτωση με βάση Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ψηφίστηκε στις αρχές του χρόνου καταγγέλλει ο περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης, Παναγιώτης Σημανδηράκης.
Παράλληλα, ζητά την τροποποίηση του συγκεκριμένου κανονισμού - γνωστοποιώντας ότι σκοπεύει να αναλάβει πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου προς αυτήν την κατεύθυνση- και εκφράζει την πεποίθηση ότι, αν αυτό συμβεί, «θα προκαλέσει σημαντική αύξηση στην τιμή του ελαιολάδου και θα καθορίσει τη μελλοντική πορεία της οικονομίας του αγροτικού κόσμου».
ΤΟ «ΠΡΟΒΛΗΜΑ»
Ο κ. Σημανδηράκης αναφέρει, σε επιστολή του προς τα «Χ.Ν.», ότι «στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκεται ο κανονισμός 61/2011 της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με τον προσδιορισμό των ποιοτικών και χημικών χαρακτηριστικών των ελαιολάδων. Ο κανονισμός αυτός τροποποιεί τον προγενέστερο ευρωπαϊκό Κανονισμό 2568/91 θέτοντας οριακές τιμές σε δύο χημικές ενώσεις: στους αιθυλεστέρες και στους μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων. Η περιεκτικότητα των ενώσεων αυτών αποτελεί σοβαρή παράμετρο εντοπισμού ελαιολάδων που έχουν υποστεί τη διαδικασία της απόσμησης».
Ο κ. Σημανδηράκης εξηγεί ότι «με την απόσμηση, σε γενικές γραμμές, το ελαιόλαδο θερμαίνεται πολύ γρήγορα στους 180°C στην απουσία οξυγόνου και επιτυγχάνονται τα εξής:
• Μείωση της οξύτητας του ελαιολάδου (π.χ. ένα ελαιόλαδο 2 βαθμών, όταν υποστεί τη διαδικασία της απόσμησης μπορεί να μειώσει την οξύτητά του στις 3 γραμμές).
• Αφαίρεση των ουσιών του ελαιολάδου που δεν είναι ευχάριστες, έτσι ώστε οι κακές μυρωδιές να εξατμιστούν».
Ο κ. Σημανδηράκης τονίζει ότι «ένα ελαιόλαδο που έχει υποστεί τη διαδικασία της απόσμησης συγκεντρώνει άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων μεγαλύτερο των 100 - 150 mg/kg, ενώ στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο το άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων δεν υπερβαίνει τα 25 - 30 mg/Kg. Ετσι, σε μια ενδεχόμενη πρόσμιξη εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου με αποσμημένο ελαιόλαδο έχουμε τελικό προϊόν στο οποίο, αν το άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων δεν υπερβαίνει τα 75 mg/Kg, μπορεί νόμιμα να χαρακτηριστεί εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και το οποίο όμως θα είναι χαμηλότερης τιμής»!
ΠΟΙΟΙ ΕΥΝΟΟΥΝΤΑΙ;
«Με βάση τα παραπάνω τίθενται σοβαρά ερωτηματικά ως προς τη σκοπιμότητα του άνω ορίου του 75 mg/Kg που θέτει ο νέος αυτός ευρωπαϊκός Κανονισμός», υπογραμμίζει ο κ. Σημανδηράκης.
Και προσθέτει: «Εχω προβεί σε εργαστηριακές αναλύσεις για τον προσδιορισμό του ύψους των εστέρων που περιέχονται σε εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα. Οι τιμές εστέρων που βρέθηκαν ήταν από 40 ml/Kg έως 65 mg/Kg. Τα αποτελέσματα με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πραγματοποιούνται εκτεταμένες προσμίξεις εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων με αποσμημένα ελαιόλαδα με τέτοιο τρόπο, ώστε οι τιμές των εστέρων να βρίσκονται πάντα εντός ορίου.
Συμπερασματικά, ο κανονισμός αυτός θέτει σκανδαλωδώς υψηλά όρια εστέρων, νομιμοποιώντας τις προσμίξεις εξαιρετικά παρθένων ελαιολάδων με τα κατά πολύ χαμηλότερης τιμής και ποιότητας αποσμημένα ελαιόλαδα, ικανοποιώντας αποκλειστικά ιταλικά και ισπανικά συμφέροντα του κλάδου.
Οι ποσότητες αποσμημένου ελαιολάδου που διακινούνται ως εξαιρετικά παρθένα ενδέχεται να υπερβαίνουν το 1/3 της παγκόσμιας κατανάλωσης εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι μια μείωση του ορίου εστέρων σε τιμές περί του 20 mgr/Kgr θα αποκλείσει τις ποσότητες αυτές και θα προκαλέσει έλλειψη στο πραγματικά εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και ως εκ τούτου αύξηση της τιμής», αναφέρει ο κ. Σημανδηράκης.
Ο ίδιος τονίζει, ακόμη, ότι «σύμφωνα και με τον καθηγητή Απόστολο Κυριτσάκη, που είναι ένας από τους πλέον ειδικούς στον χώρο του ελαιολάδου, 'τα όρια αυτά φαίνεται ότι θα πρέπει να επανεξεταστούν προσεκτικά μέσα από νέες επιστημονικές μελέτες'».
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗ
Ο κ. Σημανδηράκης σημειώνει ότι «σκοπός μου είναι να αναδείξω τη στρέβλωση αυτή. Για τους λόγους αυτούς, έχω ήδη ενημερώσει προσωπικά τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Σκανδαλίδη, στις 12 Σεπτεμβρίου 2011, ο οποίος και έχει άμεσα ανταποκριθεί». Υπενθυμίζει, δε, ότι λίγες ημέρες μετά τη συνάντηση αυτή, ο κ. Σκανδαλίδης δήλωσε σχετικά:
«Εχω σκοπό να θέσω το θέμα και στην Ε.Ε., γιατί η λογική του Κανονισμού που προκρίθηκε για τις προσμίξεις του λαδιού είναι μια λογική που τους επιτρέπει νόμιμα να κάνουνε παρατυπίες [...] Ο κανονισμός που έγινε διόρθωσε πολύ λίγο την παλιά ασυδοσία, όμως, πάλι τα όρια που έχουν βάλει είναι πολύ ψηλά και επιτρέπει παρατυπίες και αυτό θα το κυνηγήσουμε όσο μπορούμε. Δεν εξαρτάται μόνο από εμάς».
Ο κ. Σημανδηράκης κάνει λόγο «για μέγιστης και πρωταρχικής σημασίας ζήτημα, που απαιτεί ισχυρή και επίμονη πολίτικη σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου» και σημειώνει ότι «η χώρα μας, έχοντας αποκλειστική σχεδόν παραγωγή εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, θα πρέπει άμεσα να πιέσει για μείωση του εν λόγω ορίου και να καταλάβει σημαντικό μερίδιο στην παγκόσμια αγορά, πριν οι εκτεταμένες νέες ελαιοκαλλιέργειες, κυρίως της Ισπανίας, κατακλύσουν τις παγκόσμιες αγορές με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο».
ΑΙΧΜΕΣ
Ο κ. Σημανδηράκης καταλογίζει «τουλάχιστον ανεπάρκεια στους καθ’ ύλην αρμόδιους φορείς για τα θέματα πρωτογενούς τομέα, αλλά και σε όσους θεσμικούς παράγοντες και αγροτοπατέρες χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει το ελαιόλαδο».
Και προσθέτει: «Οι όποιες θετικές προτάσεις ή ακόμα και επερωτήσεις που κατά καιρούς παρουσιάζονται είναι ημίμετρα, τα οποία αποπροσανατολίσουν τον αγροτικό κόσμο από την ουσία του προβλήματος. Μετά την παρούσα δημοσίευση προτίθεμαι να παρουσιάσω το θέμα στους Ελληνες, αλλά και σε ξένους ευρωβουλευτές, όπως και σε όσους μακριά από λογικές του παρελθόντος είναι σε θέση να συμβάλλουν θετικά».
ΑΠ. ΚΥΡΙΤΣΑΚΗΣ:
«Τα όρια είναι που ξενίζουν», τονίζει, από την πλευρά του, ο καθηγητής Ελαιολάδου και Λιπαρών Ειδών στο Αλεξάνδρειο Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, Απόστολος Κυριτσάκης, ο οποίος κλήθηκε από τα «Χ.Ν.» να σχολιάσει τις καταγγελίες του κ. Σημανδηράκη αναφορικά με τις τιμές που καθορίστηκαν με ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις δύο χημικές ενώσεις του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου: τους αιθυλεστέρες και τους μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων.
Ο κ. Κυριτσάκης σημειώνει ότι θα πρέπει «να επανεξεταστούν τα όρια. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να στραφούμε, αφού γίνουν περισσότερες αναλύσεις στα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα τόσο στη χώρα μας όσο και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες», τονίζει και προσθέτει ότι «αν θέλουν οι Ιταλοί και οι Ισπανοί να νοθεύσουν τα δικά μας λάδια με αποσμημένα και όχι μόνο ξέρουμε ότι μπορούν να το κάνουν και ότι το έχουν κάνει».
Ο κ. Κυριτσάκης επισημαίνει, πάντως, ότι «η τεχνική αυτή που καθιερώθηκε, έστω ενδεικτικά αρχικά, είναι ένα ποιοτικό κριτήριο και δεν εφαρμόστηκε μόνο για την ανίχνευση των αποσμημένων.
Αυτό έγινε γιατί απλούστατα στην Αυστραλία και στην Αμερική, οι οποίες δεν είναι τόσο αξιόπιστες για την ανίχνευση των αποσμημένων. Επομένως, δεν θέλω να υπάρχει καμία παρεξήγηση ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση εφάρμοσε αυτή την τεχνική προκειμένου τα ισπανικά και τα ιταλικά λάδια να νοθεύονται. Σε αυτό είμαι απόλυτος».
Τι δείχνει μελέτη...
«Για την Ελλάδα, από μελέτη του Εργαστηρίου μας, σε 100 δείγματα εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων, ποσοστό 68% έχει αλκυλεστέρες κάτω των 20 mg/kg, ποσοστό 29% μεταξύ 20 και 50 mg/kg, ποσοστό 2% μεταξύ 50 και 75 mg/kg και ποσοστό 1% κάτω των 150 mg/kg. Συνεπώς δεν θα μπορούσε κατ’ αρχήν να μπει πολύ αυστηρό όριο, διότι θα έπληττε πολλά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα», επισημαίνει, μιλώντας στα «Χ.Ν.», το στέλεχος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Εφη Χριστοπούλου.
Η κα Χριστοπούλου τονίζει ότι «τα όρια σε μία μέθοδο υιοθετούνται, αφού πρώτα εξετασθεί η αξιοπιστία της μεθόδου και ληφθούν δεδομένα από όλες τις ελαιοπαραγωγικές χώρες» και προσθέτει ότι «η μέθοδος ήταν απαραίτητο να υιοθετηθεί, γιατί Αυστραλία και Αμερική εφαρμόζουν τα διγλυκερίδια και την πυροφαιοφυτίνη, οι οποίες δεν είναι αξιόπιστες μέθοδοι για την ανίχνευση αποσμημένων. Η μέθοδος αλκυλεστέρων έχει υιοθετηθεί σαν ποιοτικό κριτήριο και όχι μόνο για την ανίχνευση αποσμημένων».
