Για νέα διογκούμενα “κενά” σε παγκόσμιο επίπεδο, σε ό,τι αφορά την προστασία των εκτοπισμένων και ανιθαγενών ανά τον κόσμο, προειδοποίησε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτέρες, απευθύνοντας έκκληση στη διεθνή κοινότητα για άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων.
“Οι σύγχρονες προκλήσεις είναι αλληλένδετες και περίπλοκες. Η αύξηση του πληθυσμού, η αστικοποίηση, η κλιματική αλλαγή, η λειψυδρία και η έλλειψη τροφής και ενέργειας οξύνουν τις συγκρούσεις και συνδυάζονται με άλλους τρόπους που υποχρεώνουν τα άτομα να εγκαταλείψουν τις χώρες τους”, τόνισε ο Γκουτέρες.
Οι τρεις “κρίσιμοι” τομείς για το 2011
Τρεις τομείς που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή το 2011 αλλά και αργότερα προσδιόρισε ο Ύπατος Αρμοστής, ενώ όσον αφορά στα “κενά προστασίας”, ανέφερε ότι αυτά προέκυψαν από την ανεπαρκή εφαρμογή των υφιστάμενων συμβάσεων, τις ανεπαρκείς προσχωρήσεις στις σχετικές συμβάσεις και τις “τρύπες” στο διεθνές πλαίσιο προστασίας.
Τα “κενά” στο διεθνές σύστημα για την προστασία των εκτοπισμένων ατόμων, η δυσανάλογη ευθύνη για τη βοήθεια των προσφύγων που βαρύνει τις φτωχές χώρες και η αποτυχία πολλών κρατών να χειριστούν την ανιθαγένεια, είναι οι τρεις τομείς, στους οποίους αναφέρθηκε ο Γκουτέρες.
Επίσης, κατέδειξε την ανάγκη για δράση αναφορικά με ένα μακρύ κατάλογο προβλημάτων εκτοπισμού, για τα οποία δεν υπάρχουν σήμερα συμφωνηθείσες διεθνείς λύσεις. Στα προβλήματα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι φυσικές καταστροφές, η κλιματική αλλαγή, οικονομικές και άλλες καταστροφές που προκαλούνται από τον άνθρωπο, η βία συμμοριών και η ευπάθεια που προκύπτει από την αβεβαιότητα που επικρατεί μετά τις συγκρούσεις.
Όσον αφορά τον καταμερισμό του βάρους, ο Ύπατος Αρμοστής επανέλαβε την έκκληση που είχε απευθύνει τον Οκτώβριο για μια “νέα συμφωνία” η οποία θα διασφαλίζει ότι οι χώρες ασύλου που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή δεν θα μείνουν μόνες τους στην αντιμετώπιση του εκτοπισμού από τις γειτονικές χώρες. Σήμερα, τα αναπτυσσόμενα κράτη φιλοξενούν περίπου το 80% των προσφύγων παγκοσμίως.
Ο Γκουτέρες ανέφερε ότι ήδη υπάρχουν μοντέλα για βελτιωμένη κατανομή των ευθυνών και κατέδειξε τις προσπάθειες που γίνονται στις περιοχές της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας.
Το “αγκάθι” της ανιθαγένειας
“Το να μην έχεις εθνικότητα αποτελεί από μόνο του στέρηση ενός θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος. Όμως, τα άτομα που δεν έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα αναπόφευκτα αντιμετωπίζουν προβλήματα και με τα υπόλοιπα δικαιώματά τους. Ενδεχομένως να μην μπορούν να εργαστούν νόμιμα ή να ταξιδέψουν. Ίσως να μην έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή στην εκπαίδευση για τους ίδιους και τα παιδιά τους”, ανέφερε ο Γκουτέρες.
Κατά τον Γκουτέρες, η ύψιστη προτεραιότητα είναι να διασφαλιστεί πως περισσότερες χώρες θα προσχωρήσουν και θα εφαρμόσουν τις δύο βασικές συμβάσεις για την ανιθαγένεια.
Σήμερα, και παρόλο που έχει περάσει μισός αιώνας ή και περισσότερο από την κατάρτισή τους, η Σύμβαση του 1954 για το Καθεστώς των Ανιθαγενών φέρει μόνο 65 υπογραφές, ενώ η Σύμβαση του 1961 για την Εξάλειψη της Ανιθαγένειας μόνο 37.
