Σημαντική είναι η μείωση των εσόδων στον Νομό Χανίων τη φετινή τουριστική περίοδο παρά την αύξηση των αφίξεων αλλοδαπών επισκεπτών στο αεροδρόμιο 'Δασκαλογιάννης'.
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησαν το Τμήμα Οικονομίας και Διοίκησης του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων, το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης και το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ρεθύμνου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αναλύοντας τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης, μέσω της μείωσης των δαπανών των αλλοδαπών τουριστών και κατά συνέπεια των εσόδων της τοπικής αγοράς, παρατηρήθηκε ότι η πλειοψηφία των αλλοδαπών επισκεπτών περιόρισε τα έξοδα του, κατά τη διάρκεια των διακοπών τους κατά μέσο όρο 18,9% παρά την αύξηση των αφίξεών τους.
Σύμφωνα με την έρευνα, τα τουριστικά μαγαζιά όπως και τα εστιατόρια - ταβέρνες ήταν εκείνα που επλήγησαν περισσότερο από την οικονομική κρίση, ενώ σημαντικές ήταν και οι απώλειες στον χώρο των ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων, της νυχτερινής διασκέδασης, των ημερήσιων εκδρομών - κρουαζιέρων καθώς και στον αριθμό των διανυκτερεύσεων στα τουριστικά καταλύματα.
Στην έρευνα επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Χανίων, κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2012, σημείωσαν αύξηση κατά 8,7% σε σχέση με την περυσινή περίοδο, η οποία αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με όλα τα κύρια αεροδρόμια της χώρας, μετά το αεροδρόμιο της Κεφαλονιάς (12,7%), την ίδια χρονική περίοδο, όπου οι συνολικές αεροπορικές αφίξεις αλλοδαπών επισκεπτών στην Ελλάδα παρουσίασαν μείωση κατά μέσο όρο 3,1%.
Παρά την αύξηση όμως των αφίξεων στο αεροδρόμιο Χανίων κυρίως λόγω της εντυπωσιακής αύξησης των Βρετανών και Πολωνών κατά 71% και 65%, αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας Χανίων, καθώς και της εκρηκτικής αύξησης των Ιταλών και Κύπριων επισκεπτών (πάνω από 300%), τα έσοδα που απέφερε ο τουρισμός, κατά τη φετινή τουριστική περίοδο, είναι μειωμένα καθώς ένα σημαντικό ποσοστό των αλλοδαπών τουριστών πραγματοποίησε περικοπές στις δαπάνες και ανέπτυξε λιγότερες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους.
Σύμφωνα με την έρευνα, η πλειοψηφία του συνόλου των τουριστών που κατέφτασε στο αεροδρόμιο Χανίων, περιόρισε τις δαπάνες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους λόγω της οικονομικής κρίσης. Το ποσοστό μείωσης των δαπανών των αλλοδαπών επισκεπτών που περιέκοψαν τα έξοδα τους αγγίζει το 18,9% κατά τη φετινή τουριστική περίοδο, γεγονός το οποίο είναι ανησυχητικό εάν αναλογιστούμε ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια ολοένα και αυξανόμενη τάση μείωσης των εξόδων των αλλοδαπών τουριστών.
Μείωση που θα μπορούσε να ήταν πολύ μεγαλύτερη εάν δεν υπήρχε το παραδοσιακά μεγάλο ποσοστό των Σκανδιναβών που καταφτάνει στο αεροδρόμιο Χανίων και οι οποίοι αποτελούν τη μεγαλύτερη μάζα των τουριστών, καθώς και οι αυξανόμενες πτήσεις χαμηλού κόστους, οι οποίες εκτός του ότι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη σημαντική αύξηση των αφίξεων των Βρετανών, Ιταλών και Κυπρίων, συντέλεσαν και στη σταθεροποίηση των αφίξεων των Γερμανών, οι οποίοι, όπως φαίνεται από την έρευνα, είναι εκείνοι που έχουν επηρεαστεί λιγότερο από τη διεθνή οικονομική κρίση. Αναλυτικότερα:
Περικοπές στην αγορά αναμνηστικών (σουβενίρ): Οι αγορές αναμνηστικών αντικειμένων από τους αλλοδαπούς επισκέπτες ήταν εκείνες οι οποίες υπέστησαν τη μεγαλύτερη μείωση. Πιο συγκεκριμένα, περίπου ένας στους τέσσερις (23,2%) τουρίστες περιέκοψε τις αγορές του σε αναμνηστικά αντικείμενα. Οι μη Σκανδιναβοί επισκέπτες ήταν εκείνοι οι οποίοι μείωσαν περισσότερο τις συγκεκριμένες δαπάνες κατά 29%, έναντι 19% των Σκανδιναβών τουριστών.
Πτώση των επισκέψεων σε ταβέρνες-εστιατόρια: Σχετικά με τις δαπάνες στις ταβέρνες και στα εστιατόρια, παρατηρήθηκε μείωση προσέλευσης κατά 19,2% των αλλοδαπών τουριστών, οι οποίοι απέφευγαν να πηγαίνουν στα εστιατόρια και στις ταβέρνες για φαγητό, προτιμώντας πιο οικονομικές λύσεις (διατροφή εντός τουριστικού καταλύματος και σούπερ μάρκετ). Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ποσοστό των μη Σκανδιναβών αλλοδαπών, από τους οποίους περίπου ένας στους τέσσερις μείωσε την προσέλευση του σε ταβέρνες και εστιατόρια, με το ποσοστό των Βρετανών να αγγίζει το 37,5%.
Μείωση χρήσης ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων: Σχετικά με τις μετακινήσεις των αλλοδαπών τουριστών σημειώθηκε μείωση στη χρήση των ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων κατά 17,8%, υποδεικνύοντας την αναζήτηση πιο οικονομικών μέσων μαζικής μεταφοράς.
Περιορισμός νυκτερινής διασκέδασης: Το 15,4% του συνόλου των αλλοδαπών τουριστών περιόρισε τη νυχτερινή τους διασκέδαση σε κλαμπ και μπαρ, με τους Σκανδιναβούς να μειώνουν περισσότερο τις νυχτερινές τους εξόδους. Οι Φινλανδοί είναι αυτοί που κατέχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά, ενώ από τους μη Σκανδιναβούς, οι Πολωνοί είναι αυτοί που ακολουθούν.
Λιγότερες συμμετοχές σε ημερήσιες εκδρομές - κρουαζιέρες: Το 14,9% του συνόλου των αλλοδαπών τουριστών κατά τη διάρκεια των διακοπών τους πραγματοποίησε λιγότερες ημερήσιες εκδρομές και κρουαζιέρες, με το 16,5% των αλλοδαπών τουριστών εκτός Σκανδιναβικών Χωρών να έχουν μειώσει τις συγκεκριμένες δραστηριότητες, έναντι 13,8% των Σκανδιναβών. Οι Βρετανοί έκαναν τις μεγαλύτερες μειώσεις με ποσοστό 22%.
Μικρότερη χρονική διάρκεια διακοπών: Το 11,1% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι μείωσε τις διανυκτερεύσεις του, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Πιο πολύ επηρεασμένοι από την κρίση φαίνεται να είναι οι τουρίστες μη Σκανδιναβικών Χωρών, εκ των οποίων το 16,5% μείωσε τη διάρκεια των διακοπών τους, σε αντίθεση με το 7% των Σκανδιναβών.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Σύμφωνα με την έρευνα, καταλυτικό ρόλο στην απόφαση των επισκεπτών να επιλέξουν τον τελικό προορισμό τους έπαιξε το κλίμα και η φυσική ομορφιά του τόπου κατά 97,4% και 92,3%, αντίστοιχα. Ακολουθεί η κρητική κουζίνα κατά 78,1% και οι προσιτές τιμές κατά 68,5% ενώ σημαντικά είναι και τα ποσοστά που καταλαμβάνουν παράγοντες, όπως είναι οι αρχαιολογικοί χώροι με 33,4%, καθώς η διασκέδαση και ψυχαγωγία με 25,6%. Αξιόλογα είναι τα ποσοστά των δυναμικών αγορών από την Κύπρο, Πολωνία και Ιταλία, οι οποίοι σχεδόν ένας στους δύο προτιμούν τον προορισμό αυτό για αρχαιολογικό τουρισμό.
Αναφορικά με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών κατά τη διάρκεια των διακοπών των αλλοδαπών επισκεπτών και σύμφωνα με την ιεράρχηση που προέκυψε από τη συλλογή θετικής βαθμολογίας στις αντίστοιχες ερωτήσεις, οι προσφερόμενες υπηρεσίες από τα τουριστικά καταλύματα, εκ των οποίων η πλειοψηφία περιλαμβάνει ολοκληρωμένες υπηρεσίες (all inclusive), αναδεικνύονται οι πιο ικανοποιητικές σε ποσοστό 88,8%. Σχεδόν δύο στους τρεις αλλοδαπούς επισκέπτες (67,8%) έμειναν ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ενώ το 62,2% εξέφρασε θετική γνώμη για τη συλλογή και αποκομιδή των απορριμμάτων της ευρύτερης περιοχής καθώς και των ακτών και παράκτιων περιοχών. Σχετικά με τις υπηρεσίες ταξί, ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ένας στους δύο τουρίστες εξέφρασε την ικανοποίησή του από τις προσφερόμενες υπηρεσίες, ενώ το σημαντικότερο πρόβλημα για το οποίο οι τουρίστες εκφράζουν λιγότερο την ικανοποίηση τους είναι η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου και της σήμανσης, αφού μόλις το 40% νιώθουν ευχαριστημένοι. Να σημειωθεί όμως ότι σχετικά με τις υπηρεσίες ταξί και την κατάσταση του οδικού δικτύου και της σήμανσης, η δυσαρέσκεια των αλλοδαπών τουριστών δεν είναι τόσο έντονη, αφού ένα μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων (37%) δεν εξέφρασε ούτε θετική ούτε αρνητική άποψη.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Σύμφωνα με την έρευνα, οι αλλοδαποί τουρίστες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους δοκίμασαν κατά 87,3% τα τοπικά τυριά (κυρίως γραβιέρα, φέτα και μυζήθρα) ενώ τα αγόρασαν ή προτίθενται να τα αγοράσουν στη χώρα τους το 28%. Εκείνοι οι οποίοι τα αγόρασαν περισσότερο ή προτίθενται να τα αγοράσουν στη χώρα τους είναι οι Βρετανοί κατά 42% και οι Γερμανοί με 35%.
Τα λαχανικά (κυρίως αυτά που χρησιμοποιούνται στην Κρητική σαλάτα) τα δοκίμασαν το 79,3% των αλλοδαπών τουριστών, ενώ το 20,4% προέβηκαν ή προτίθενται να προβούν σε αγορές κρητικών λαχανικών στη χώρα τους. Το υψηλότερο ποσοστό αγοράς το κατέχουν οι Βρετανοί, με έναν στους τρεις να δηλώνει ότι τα αγόρασε ή προτίθεται να τα αγοράσει στη χώρα του.
Την τσικουδιά τη δοκίμασαν το 77,4% των αλλοδαπών τουριστών, με έναν στους τέσσερις να προβαίνει σε αγορά κατά τη διάρκεια των διακοπών του ή στον τόπο διαμονής του, με τους Πολωνούς να την αγοράζουν περισσότερο κατά 46% και να ακολουθούν οι Γερμανοί με 42%.
Το κρητικό ελαιόλαδο και το κρασί δοκιμάστηκε από 3 στους 4 αλλοδαπούς επισκέπτες, με το 45% των τουριστών να έχει ή να προτίθεται να αγοράσει το κρητικό ελαιόλαδο και το 32% το κρητικό κρασί. Για το ελαιόλαδο, η εθνότητα η οποία ενδιαφέρεται περισσότερο για αγορά είναι οι αλλοδαποί από τη Γερμανία κατά 57%, ενώ για την αγορά κρασιού, Πολωνοί και Βρετανοί προηγούνται κατά 53% και 48%, αντίστοιχα.
Τον φυσικό χυμό πορτοκαλιού τον δοκίμασε το 73,1%, ενώ τα πορτοκάλια το 57,7% των επισκεπτών. Φυσικό χυμό αγόρασαν ή προτίθενται να αγοράσουν το 23%, ενώ κρητικά πορτοκάλια το 15,5% των αλλοδαπών τουριστών, με τους Βρετανούς και Πολωνούς να είναι η κύρια αγορά τόσο των πορτοκαλιών όσο και του φυσικού χυμού τους.
Ένας στους δύο τουρίστες δοκίμασε το κρητικό μέλι, ενώ το 27,5% το αγόρασε ή προτίθεται να το αγοράσει στη χώρα του. Οι Γερμανοί είναι αυτοί οι οποίοι το δοκίμασαν αλλά και το αγόρασαν περισσότερο σε σχέση με τις άλλες εθνότητες.
Το κρητικό παξιμάδι το δοκίμασε το 47,1% των αλλοδαπών επισκεπτών, ενώ το 8,9% προέβη ή θα προβεί σε αγορά, με τους Βρετανούς και Πολωνούς να το προτιμάνε περισσότερο. Σχεδόν το ίδιο ποσοστό αγοράς (8,1%) καταλαμβάνουν τα αρωματικά φυτά, τα οποία όμως τα δοκίμασαν μόλις το 11,7% των τουριστών, αποτελώντας μια δυναμική αγορά, μιας που εφτά στους δέκα αλλοδαπούς τουρίστες που το δοκίμασαν, προέβησαν σε αγορά. Κύρια αγορά για τα αρωματικά φυτά είναι η Κύπρος και η Ιταλία.
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ
Σύμφωνα με την έρευνα, οι αλλοδαποί τουρίστες που προτιμάνε το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό των διακοπών τους είναι ηλικίας 16-44 ετών, ανεξαρτήτου φύλου και μορφωτικού επιπέδου. Το 83% των αλλοδαπών τουριστών που καταφτάνουν στο αεροδρόμιο Χανίων προτιμούν το νομό Χανίων για να περάσουν τις διακοπές τους, ενώ το 14% το νομό Ρεθύμνου, με τη συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών να πραγματοποιεί διακοπές που έχουν διάρκεια από μία έως δύο εβδομάδες.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΙΜΩΝ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥΣ
Όσον αφορά τις τιμές σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, δύο στους τρεις αλλοδαπούς επισκέπτες θεωρούν τις τιμές κανονικές, με τους Γερμανούς να εκφράζουν περισσότερο αυτή την άποψη με ποσοστό 78%. Το 22% των αλλοδαπών τουριστών θεωρεί τις τιμές φτηνές, με τους Ιταλούς να μένουν περισσότερο ικανοποιημένοι από τις επικρατούσες τιμές κατά 53%. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας Χανίων, οι Ιταλοί (με ποσοστό αφίξεων όσο αυτό των Γερμανών) παρουσίασαν αξιοσημείωτη αύξηση το 2012 σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο στο αεροδρόμιο Χανίων κατά 350%, κυρίως λόγω των αυξανόμενων πτήσεων χαμηλού κόστους. Αντίθετα, μόλις ένας στους δέκα επισκέπτες θεωρεί τις τιμές ακριβές, με τους Πολωνούς να έχουν τα περισσότερα παράπονα με ποσοστό που αγγίζει το 27%.
Πηγές άντλησης πληροφόρησης και τουριστικά καταλύματα: Οι πηγές άντλησης πληροφόρησης σχετικά με τον τελικό προορισμό των τουριστών, προέρχονται κυρίως από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον τους, όπως επίσης και από το διαδίκτυο. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετά σημαντικό είναι το ποσοστό, το οποίο έχει ήδη ξαναέρθει και προτιμήσει τον ίδιο τελικό προορισμό. Σχετικά με το τουριστικό κατάλυμα στο οποίο διαμένουν οι αλλοδαποί τουρίστες, η πλειοψηφία των τουριστών διαμένει σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα διαμερίσματα κατά 61% και 21%, αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 70% των Σκανδιναβών προτιμάνε τα ξενοδοχεία ως κατάλυμα διαμονής, έναντι 50% των αλλοδαπών που προέρχονται από μη Σκανδιναβικές Χώρες. Οι μη Σκανδιναβικές εθνότητες προτιμούν περισσότερο άλλα τουριστικά καταλύματα σε σχέση με τους Σκανδιναβούς, όπως είναι ενοικιαζόμενα στούντιο, δωμάτια, βίλες καθώς και ιδιόκτητα σπίτια.
Η έρευνα
Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν 1.000 κατάλληλα δομημένα ερωτηματολόγια, τα οποία συμπληρώθηκαν από τους αλλοδαπούς επισκέπτες με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στον κρατικό αερολιμένα Χανίων 'Δασκαλογιάννης', κατά την αναχώρηση των αλλοδαπών τουριστών.
Συντονιστές έρευνας:
Δρ. Γεώργιος Μπαουράκης (διευθυντής Μ.Α.Ι.Χ.)
Καθ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης (διευθυντής Εργαστηρίου Συστημάτων Χρημ/κής Διοίκησης του Πολυτεχνείο Κρήτης)
Επιμέλεια έρευνας:
Γεώργιος Αγγελάκης (ερευνητής, Τμ. Οικονομίας και Διοίκησης, ΜΑΙΧ)
Περικλής Δράκος (Τμ. Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Συμμετείχαν επίσης:
Ελένη Αγγελάκη (υπ. διδάκτορας, Τμ. Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης)
Γεώργιος Μανθούλης (Τμ. Οικονομίας και Διοίκησης, ΜΑΙΧ)
Περσεφόνη Παπαγιαννάκη (MS., Queen Mary University of London)
Γεώργιος Φακωτάκης (Τμ. ΟικονομΙκών Επιστημών,Παν/μιο Κρήτης)
