Στα τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ που τα εγκαταλείπουν περισσότερο οι φοιτητές τους, διεκδικώντας τη μετεγγραφή τους σε άλλα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, συγκαταλέγονται 11 τμήματα του Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Κρήτης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το υπουργείο Παιδείας, μετά την ολοκλήρωση των μετεγγραφών.
Για πρώτη φορά το υπουργείο Παιδείας, που υιοθέτησε το ηλεκτρονικό σύστημα για την αξιολόγηση των αιτήσεων μετεγγραφών που υπέβαλαν οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές, είναι σε θέση να δώσει στη δημοσιότητα στοιχεία που αφορούν στη «φυγή» του φοιτητικού δυναμικού από τα τμήματα στα οποία εισήχθησαν μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων, αλλά και στο ποσοστό της «αλλοίωσης» που υφίστανται στην αρχική δομή των εισακτέων τους.
Τα τμήματα με το μεγαλύτερο πρόβλημα σε τοπικό επίπεδο είναι τα εξής:
- Τμήμα Εμπορίας και Διαφήμισης του ΤΕΙ Κρήτης στην Ιεράπετρα
- Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο
- Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΤΕΙ Κρήτης στο Ηράκλειο
- Τμήμα Ηλεκτρονικής του ΤΕΙ Κρήτης στα Χανιά
- Τμήμα Διατροφής Διαιτολογίας του ΤΕΙ Κρήτης στη Σητεία
- Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο
- Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο
- Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο
- Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο
- Τμήμα Πολιτικών Δομικών Έργων του ΤΕΙ Κρήτης στο Ηράκλειο
- Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο
Χαρακτηριστικό πάντως είναι ότι ανάμεσα στα τμήματα που εγκαταλείπουν περισσότερο οι εισακτέοι τους δεν συγκαταλέγεται κανένα του Πολυτεχνείου Κρήτης στα Χανιά, όπως επίσης κανένα από την Ιατρική Σχολή και τη Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ηράκλειο. Πρόκειται στην ουσία για τμήματα που συγκαταλέγονται μεν στα Ιδρύματα Υποδοχής, αλλά οι αιτήσεις για μετεγγραφές κινούνται σε φυσιολογικά πλαίσια και το πλήθος τους είναι τέτοιο που δεν «αλλοιώνει» το φοιτητικό δυναμικό τους. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, πρόκειται για φοιτητές που κατάγονται από την Κρήτη και οι οποίοι συνήθως για οικογενειακούς λόγους επιθυμούν να μετεγγραφούν από πανεπιστήμια της υπόλοιπης Ελλάδας όπου έχουν εισαχθεί στα Ιδρύματα του νησιού.
Τα δεδομένα αυτά προκαλούν έντονο προβληματισμό κυρίως στις τοπικές κοινωνίες των επαρχιακών πόλεων της Κρήτης, όπου λειτουργούν τα λιγότερο «δημοφιλή» για τους φοιτητές τμήματα του ΤΕΙ και του Πανεπιστημίου. Είναι γνωστό ότι η Ιεράπετρα και η Σητεία είχαν αποδυθεί σε πραγματικό αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουν την έδρα των τμημάτων τους και οι τοπικοί οικονομικοί παράγοντες εξακολουθούν να θεωρούν ότι η παρουσία των φοιτητών στις περιοχές τους τονώνει τα οικονομικά δεδομένα. Είναι ωστόσο κοινό μυστικό ότι πολλοί υποψήφιοι δηλώνουν τμήματα της περιφέρειας, με χαμηλές βάσεις εισαγωγής στις πανελλήνιες και στη συνέχεια καταβάλλουν απεγνωσμένες προσπάθειες για να μετεγγραφούν σε ΑΕΙ και ΤΕΙ του κέντρου. Το αποτέλεσμα της μεθόδευσης αυτής είναι να αποψιλώνονται τα περιφερειακά τμήματα και αντίστοιχα να παρατηρείται συνωστισμός στα κεντρικά, προσφέροντας έτσι στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ένα ισχυρό επιχείρημα για το σχέδιο συγχωνεύσεων και καταργήσεων πανεπιστημιακών τμημάτων, το οποίο ως γνωστόν θα ξεκινήσει από τα λεγόμενα «προβληματικά», αυτά δηλαδή που δεν θεωρούνται δημοφιλή και έχουν μικρό αριθμό φοιτητών.
Συμπεράσματα από την επεξεργασία των στοιχείων
Ένας από τα βασικούς λόγους του φαινομένου δεν σχετίζεται με ποιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά κυρίως με γεωγραφικά. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, τα τμήματα του Πανεπιστημίου, του ΤΕΙ και του Πολυτεχνείου Κρήτης δηλώνονται από Κρήτες υποψηφίους, οι οποίοι επιθυμούν να βρίσκονται κοντά στον τόπο της καταγωγής τους και της μόνιμης κατοικίας τους. Μάλιστα, πανεπιστημιακοί κύκλοι εκτιμούν ότι όσο βαθαίνει η οικονομική ύφεση, τόσο και θα αυξάνει ο αριθμός των υποψηφίων από το νησί που θα θελήσει να φοιτήσει στα τοπικά ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Εντυπωσιακό πάντως είναι το γεγονός ότι όλα τα Τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης που παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό «φυγής», σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το ίδιο το υπουργείο Παιδείας, βρίσκονται στο Ρέθυμνο και μάλιστα στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, που ούτως ή άλλως θεωρείται από τις πολυπληθέστερες του ιδρύματος. Στον αντίποδα το φαινόμενο παρατηρείται ως επί το πλείστον στα παραρτήματα του ΤΕΙ Κρήτης, που λειτουργούν στις επαρχιακές πόλεις.
Όσον αφορά στα γενικά συμπεράσματα της έρευνας που διεξήχθη με πρωτοβουλία της υπουργού Παιδείας Άννας Διαμαντοπούλου, αλλά και του υφυπουργού Γιάννη Πανάρετου, επιβεβαιώνεται από την ηλεκτρονική διαδικασία που εφαρμόστηκε φέτος για πρώτη φορά η συνήθης πρακτική που ακολουθούν οι φοιτητές. Η διαδρομή είναι η εξής: ξεκινούν από τα περιφερειακά ΑΕΙ και καταλήγουν στα υπεράριθμα κεντρικά, τα οποία μονίμως διαμαρτύρονται στο υπουργείο Παιδείας ότι δεν μπορούν να εκπαιδεύσουν τόσο μεγάλο αριθμό φοιτητών.
Με τάση «φυγής» από τα περιφερειακά, που ξεκινά από το 40% και φτάνει έως και το 67%, πολλοί φοιτητές και σπουδαστές βάζουν στόχο τα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως Αθήνας-Πειραιά-Θεσσαλονίκης, όπου η εισροή φοιτητών εκ μετεγγραφής οδηγεί σε αύξηση του συνολικού αριθμού κατά 150% και 200% σε ορισμένα τμήματα, συνήθως τα πιο δημοφιλή.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα, το τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου (150% αύξηση φοιτητών), το Πολιτικών Δομικών Εργων (163,8%) και το Εμπορίας και Διαφήμισης του ΤΕΙ Αθήνας (204,7%). Ενδεικτικά και τα νούμερα στα Πανεπιστήμια. Στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αθηνών, 200 είναι οι εισακτέοι του και 147 οι εκ μετεγγραφής φοιτητές. Στο Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών 200 είναι οι εισακτέοι και 155 οι μετεγγραφόμενοι, στο Επιστημών Προσχολικής Αγωγής του ΑΠΘ οι εισακτέοι είναι 200 και 147 οι μετεγγραφές.
