Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκει η σημερινή ημέρα αφιερωμένη στις γυναίκες του κόσμου την κακοποίηση του λεγόμενου «ασθενούς φύλου» στην Κρήτη. Καθημερινά πλέον μια γυναίκα κακοποιείται στην Κρήτη, μόνο που η πραγματική κατάσταση είναι δύσκολο να καταγραφεί. Τα στόματα κλείνει ο φόβος της κατακραυγής και του κοινωνικού διασυρμού.
Ακόμα όμως κι έτσι, οι καταγγελίες και τα περιστατικά είναι τόσα που να στοιχειοθετούν την έννοια του κύματος. Η βία κατά των γυναικών δεν γνωρίζει ηλικίες, οικονομική και κοινωνική κατάσταση ή μόρφωση. Είναι μια εφιαλτική κατάσταση που ζουν κάποιες γυναίκες, οι οποίες κρύβονται πίσω από κλειστές πόρτες, γιατί φοβούνται ότι δεν θα τις πιστέψει κανείς.
Με αφορμή την σημερινή Ημέρα της Γυναίκας ίσως η κοινωνία θα έπρεπε να σταθεί με ενδιαφέρον τους ανθρώπους που ζουν υπό το καθεστώς του τρόμου. Τις μητέρες, τις κόρες και τις αδελφές του καθενός που έχουν εγκλωβιστεί σε τραγικές καταστάσεις και, παρόλα αυτά, δυσκολεύονται ν' απομακρυνθούν από εκείνον που τις βασανίζει, τον άνθρωπο που επέλεξαν για να μοιραστούν τη ζωή τους, τον πατέρα των παιδιών τους.
Εδώ και δέκα περίπου χρόνια, γυναίκες βρίσκουν έμπρακτη αλλά και ψυχολογική στήριξη από το Σύνδεσμο Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου, στο πλαίσιο λειτουργίας του Ξενώνα Κακοποιημένης Γυναίκας και παιδιού αλλά και της Γραμμής Ελπίδας (800-11-16000). Δεκάδες γυναίκες με τα παιδιά τους έχουν φιλοξενηθεί στον Ξενώνα, ενώ περίπου 250 είναι εκείνες που έχουν απευθυνθεί στη Γραμμή SOS. Παράλληλα, γίνονται συνεδρίες με ειδικούς επιστήμονες (ψυχολόγο και κοινωνιολόγο), ώστε κακοποιημένα άτομα να βρουν το θάρρος ν' αντιδράσουν, ν' αναζητήσουν διεξόδους. Ακόμη, μπορούν να ενημερωθούν για τις ενέργειες που μπορούν να κάνουν, ώστε να εκδοθούν ασφαλιστικά μέτρα για τους συζύγους και να πάρουν την επιμέλεια των παιδιών.
Το προφίλ
Η κοινωνιολόγος του Ξενώνα Κλειώ Ανδρουλάκη εξηγεί γιατί οι γυναίκες παραμένουν σ' ένα γάμο ή σε μια σχέση όταν υφίστανται βία είτε σωματική είτε λεκτική. Οι περισσότερες είναι άνεργες και γι' αυτό υπομένουν τη βία. Δεν έχουν πού να μείνουν, γιατί οι γονείς δεν τις στηρίζουν για κοινωνικούς λόγους. Το διαζύγιο, ακόμα και σήμερα, είναι θέμα ταμπού για τις μικρές κοινωνίες.
Όμως, δεν κακοποιούνται μόνο εκείνες που δεν έχουν μορφωθεί ή εκείνες που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα. «Η βία δεν γνωρίζει μόρφωση» λέει η κυρία Ανδρουλάκη και προσθέτει « Ολοι έχουν στο μυαλό τους ότι είναι αμόρφωτες, φτωχές, αλλοδαπές. Αυτό δεν ισχύει. Σε μας έχει έρθει και γυναίκα που είναι καθηγήτρια Πανεπιστημίου».
Οταν υπάρχουν παιδιά είναι κι εκείνα θύματα της βίας του πατέρα. Εξι στα δέκα δεν γλιτώνουν από τη μανία του. Ωστόσο, ακόμα κι εκείνα που δεν είναι θύματα ξυλοδαρμού, δεν παύουν να είναι θύματα της βίας από τις σκηνές που βλέπουν να διαδραματίζονται στο σπίτι τους.
Τι γίνεται όμως με τις γυναίκες που παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψουν το σύζυγο που τις κακοποιεί; Η κοινωνιολόγος του Ξενώνα υποστηρίζει ότι οι μισές επιστρέφουν στην οικογενειακή εστία. «Αυτό συμβαίνει όταν η γυναίκα δεν αντέχει τη διαδικασία του διαζυγίου, με τις απειλές και την πίεση από το σύζυγο. Πολλές φοβούνται κιόλας. Αλλες λένε ότι γυρνάνε για τα παιδιά. Κάποιες άλλες γυρνάνε, γιατί ξεβολεύονται από την άνεση του σπιτιού, καθώς είναι εύπορες» σημειώνει η ίδια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις γυναίκες που φιλοξενήθηκαν στον Ξενώνα επέστρεψαν στο σπίτι τους, για να γυρίσουν και πάλι στον Ξενώνα κακοποιημένες για μια ακόμη φορά. Οταν αυτό γίνει δύο ή τρεις φορές, τότε πια αποφασίζουν να χωρίσουν. Αλλες πάλι φυγαδεύονται εκτός Κρήτης, για να μπορέσουν να ορθοποδήσουν.
Ζητούν και άνδρες θύτες βοήθεια από τη γραμμή ελπίδας
Ο Ξενώνας για την Κακοποιημένη Γυναίκα και το Παιδί λειτουργεί επίσημα από το 2001 σε κτίριο που παραχώρησε ο Δήμος Ηρακλείου και διαμόρφωσε κατάλληλα ο Σύνδεσμος Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου. Η διεύθυνση είναι απόρρητη για την προστασία των φιλοξενούμενων. Ωστόσο, σε δύο περιπτώσεις οι σύζυγοι ανακάλυψαν το σπίτι και πήγαν εκεί. Η κινητοποίηση της αστυνομίας ήταν άμεση και απομακρύνθηκαν χωρίς να πλησιάσουν τα θύματά τους.
Μετά την τηλεφωνική επαφή μέσω της Γραμμής Ελπίδας, οι γυναίκες νιώθουν ασφαλείς και ζητούν βοήθεια. Μετά παροτρύνονται να «σπάσουν» τα ταμπού και να ζητήσουν βοήθεια από κάποιο ειδικό κέντρο. Μετά από μερικές συνεδρίες, οι περισσότερες συνειδητοποιούν ότι δεν φταίνε οι ίδιες για ό,τι τους συμβαίνει και προσπαθούν να βρουν λύση. Αλλες πάλι καταλήγουν αμέσως στον Ξενώνα, αμέσως μετά από μια μεγάλη κρίση στο σπίτι και αφού έχουν υποστεί ξυλοδαρμό.
Η πρόεδρος του Συνδέσμου Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου Μαίρη Παχιαδάκη θυμάται όλες τις γυναίκες που φιλοξενήθηκαν. Κάθε μια σηκώνει το δικό της σταυρό και, απευθυνόμενη στο Σύνδεσμο, βρίσκει μια ζεστή αγκαλιά για την ίδια και τα παιδιά της. Πώς γίνεται, άλλωστε, να ξεχάσει μια μητέρα δύο παιδιών που έφθασε στον Ξενώνα με σημάδια από χειροπέδες στα χέρια της; Πώς να μη θυμάται μια άλλη κοπέλα, ο σύζυγος της οποίας της τράβηξε το σκουλαρίκι και της έκοψε το αυτί;
Σημαντικός αρωγός στο έργο του Συνδέσμου σε σχέση με τις κακοποιημένες γυναίκες υπήρξε ο αείμνηστος Γιάννης Στειακάκης, ο ιατροδικαστής που είχε δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για το φαινόμενο της οικογενειακής βίας. «Ελπίζουμε ότι θα υπάρξει κι άλλος άνθρωπος στην ιατροδικαστική υπηρεσία που θα βοηθήσει τις περιπτώσεις που εμφανίζονται καθημερινά» λέει η κυρία Παχιαδάκη και συνεχίζει λέγοντας: «Το πρόβλημα υπάρχει και πάντα ελπίζουμε ότι θα είμαστε ο φορέας που θα εμπιστευτούν οι γυναίκες. Η Γραμμή SOS έχει βοηθήσει πολύ, γιατί μέσω αυτής βοηθούνται πολλές γυναίκες. Βοηθείται η ίδια η οικογένεια».
Είναι χαρακτηριστικό ότι και ορισμένοι άνδρες που αντιλαμβάνονται πως έχουν πρόβλημα απευθύνονται στη Γραμμή Ελπίδας για να ζητήσουν στήριξη. Επίσης, έχει συμβεί ν' απευθυνθεί στο σύνδεσμο γυναίκα μαζί με το σύζυγό τους για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το θέμα της βίας. Αλλωστε, στόχος του Συνδέσμου είναι να στηρίξει την οικογένεια, να τη βοηθήσει να αποκτήσει ενότητα, να πάψει η βία. Σε καμία περίπτωση δεν προτρέπονται οι κακοποιημένες γυναίκες να χωρίσουν. Απλώς ενημερώνονται για τις εναλλακτικές λύσεις που έχουν. Η πρόεδρος του συνδέσμου αναφέρει: «Θέλουμε να συμβάλουμε στο να υπάρξουν συντονισμένες οικογένειες που να ζουν ό,τι καλύτερο σε μια σωστή κοινωνία, με τα θετικά και με τα αρνητικά της. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τις γυναίκες να δουν τι σημαίνει οικογένεια. Οτι είναι η εστία που ζούμε, βοηθώντας ο ένας τον άλλο».
Οταν τα πράγματα οδηγηθούν στο απροχώρητο μητέρες και παιδιά φιλοξενούνται στον Ξενώνα, για τον οποίο η κυρία Παχιαδάκη λέει: «Οι γυναίκες και τα παιδιά ορισμένες φορές δεν θέλουν να φύγουν από τον Ξενώνα, που είναι ένας χώρος όμορφος, με κήπο για να παίζουν τα παιδιά. Πήραμε το χώρο σε κατάσταση εγκατάλειψης και τον έχουμε μετατρέψει σε βίλα. Εκεί, οι γυναίκες βρίσκουν ένα καταφύγιο, ένα χώρο όπου μπορούν να ηρεμήσουν και να σκεφτούν ψύχραιμα».
Η λειτουργία του Ξενώνα έχει διττή σημασία, όπως εξηγεί. Αφ' ενός μεν να ξεφύγει το θύμα της κακοποίησης από τη βία και να περάσει ένα διάστημα σε έναν ευχάριστο χώρο, αφ' ετέρου δε να δεχτεί την απαραίτητη ψυχολογική στήριξη, ώστε να πάρει αποφάσεις.
Τα παιδιά των κακοποιημένων γυναικών στο διάστημα παραμονής τους στον Ξενώνα παρακολουθούν μαθήματα στα σχολεία της περιοχής ως ακροατές. Σ' αυτό βοηθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες, όπως και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, με τους οποίους ο σύνδεσμος έχει πολύ καλή εμπιστοσύνη. «Μετά από τα δείγματα γραφής τόσων χρόνων είναι επόμενο να μας έχουν εμπιστοσύνη και να μας βοηθούν» λέει η ίδια.
