O πολιτισμικός, ο φυσιολατρικός, ο γαστρονομικός, ο αρχαιολογικός και ο ορειβατικός τουρισμός είναι οι κυριότερες μορφές εναλλακτικού τουρισμού που προτιμούν οι τουρίστες οι οποίοι επισκέπτονται τον νομό Χανίων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας:
- Ο πολιτισμικός τουρισμός, που επικεντρώνεται στην ιστορική, καλλιτεχνική και πνευματική κληρονομιά του νησιού, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό προτίμησης με 59,2%, με τους Αυστριακούς (93,8%) και Πολωνούς (85,3%) να δείχνουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ γενικά όλες οι ηλικίες ενδιαφέρονται γι’ αυτό το είδος τουρισμού. Για την ανάπτυξη του πολιτισμικού τουρισμού απαιτούνται δράσεις που θα οδηγούν στη συστηματική και ολοκληρωμένη ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής ταυτότητας του νομού Χανίων, καθώς και την προβολή φεστιβάλ, τοπικών γιορτών και άλλων συναφών εκδηλώσεων.
- Ο φυσιολατρικός τουρισμός, ο οποίος αφορά ζώνες παράκτιες, πεδινές αλλά και ορεινές με ενδιαφέρουσα βιοποικιλότητα, πλούσιες σε χλωρίδα και πανίδα, συγκεντρώνει μεγάλο ποσοστό ενδιαφέροντος με 53,3% επί του συνόλου των αλλοδαπών, με τους άνδρες να ενδιαφέρονται πιο πολύ (62%) έναντι των γυναικών (47%). Τα μεγαλύτερα ποσοστά έχουν οι Σλοβάκοι / Τσέχοι (78,9%) και Αυστριακοί (72%). Για την ανάπτυξη του φυσιολατρικού τουρισμού απαιτείται η ανάδειξη και αξιοποίηση προστατευόμενων περιοχών και φυσικών τοπίων καθώς και η δημιουργία υποδομών παρατήρησης και ερμηνείας της φύσης, όπως παρατηρητήρια και κέντρα ενημέρωσης επισκεπτών.
- Ο γαστρονομικός τουρισμός, όπου κυριαρχεί η κουλτούρα της τοπικής κουζίνας, με μεγάλη ποικιλία πρώτων υλών και ανεξάντλητο πλούτο παραδοσιακών συνταγών, συγκεντρώνει επίσης μεγάλο ποσοστό ενδιαφέροντος με 50,2% με περισσότερο ενδιαφερόμενους τους Βέλγους (89,7%), Πολωνούς (77,6%) και Σλοβάκους / Τσέχους (76,5%). Η ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού προϋποθέτει την ένταξή του στο τουριστικό προϊόν καθώς και την προβολή της Μεσογειακής Δίαιτας μέσω των τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
- Ο αρχαιολογικός τουρισμός, που σχετίζεται με σημαντικό αριθμό αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων, αναδεικνύοντας την πλούσια πολιτιστική παράδοση της περιοχής, λαμβάνει το 46,3% των συνολικών προτιμήσεων των αλλοδαπών τουριστών με τους Αυστριακούς (78,6%) και Σλοβάκους / Τσέχους (72,2%) να επιδεικνύουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Αυτό το είδος τουρισμού κατακτά όλες τις ηλικιακές ομάδες με αιχμή στ’ άτομα ηλικίας κυρίως 55-64 ετών, ενώ ενδιαφέρουσα είναι η δυναμική παρουσία της ηλικιακής ομάδας 16-24 που εμφανίζονται με θετική άποψη. Για την ανάπτυξη του αρχαιολογικού τουρισμού απαιτείται η ιεραρχημένη αναβάθμιση του μουσειακού και αρχαιολογικού κεφαλαίου του νομού καθώς και η εξασφάλιση της προσβασιμότητας, επισκεψιμότητας και οργάνωσης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων που θα ενταχθούν σε τουριστικά δίκτυα.
- Ο ορειβατικός τουρισμός με τη βοήθεια των μονοπατιών που βοηθούν στην ανάβαση των επισκεπτών αλλά και με την προώθηση δράσεων που αφορούν στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων του ορεινού χώρου, προτιμάται κατά 42,3% από το σύνολο των ερωτώμενων, με τους άνδρες να ενδιαφέρονται κατά 50% και τις γυναίκες κατά 36,3%, ενώ όσον αφορά τις ηλικιακές κατηγορίες κυριαρχούν αυτοί που είναι ηλικίας 16-34 ετών. Οι Αυστριακοί (65%), Πολωνοί (60%) και Σλοβάκοι / Τσέχοι (58,6%) ενδιαφέρονται περισσότερο. Για την ανάπτυξη του ορειβατικού τουρισμού απαιτείται η καθιέρωση τοπικών δικτύων, διαδρομών - μονοπατιών, σήμανση των διαδρομών σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ισχύουν στην ΕΕ, καθώς και η έκδοση χαρτών ορεινής περιήγησης.
- Ο αθλητικός τουρισμός, μια τουριστική δραστηριότητα ατόμων και γκρουπ με βασικά κίνητρα τη συμμετοχή σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες και προπονητικά προγράμματα, την παρακολούθηση αθλητικών αγώνων και την αθλητική αναψυχή, συγκεντρώνει το 30,7% των συνολικών προτιμήσεων με το 39% των ανδρών να δείχνει το ανάλογο ενδιαφέρον έναντι του 24,5% των γυναικών. Κυρίως νέα άτομα ηλικίας 16-24, αλλά και αυτά των 25-34 ετών δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση. Οι Πολωνοί (51,4%) και οι Σλοβάκοι / Τσέχοι (45,5%) συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ενδιαφέροντος. Για την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού απαιτείται η δημιουργία και αξιοποίηση αθλητικών εγκαταστάσεων και ξενοδοχειακής υποδομής, ιδίως για τη διοργάνωση τακτικών διεθνών αθλητικών εκδηλώσεων, η ανάπτυξη προπονητικών κέντρων, η ενίσχυση σωματείων και αθλητικών συλλόγων καθώς και η προώθηση της σύνδεσης δράσεων αθλητικών φορέων με την τουριστική δραστηριότητα.
- Ο σπηλαιολογικός τουρισμός, με τα μοναδικά πετρώματα και τις ιδιαίτερες συνθήκες που οδήγησαν στη δημιουργία τους, προτιμάται κατά 29% από τους αλλοδαπούς, με τους άνδρες να συγκεντρώνουν το 35,5% του ενδιαφέροντος και οι γυναίκες το 24,5%, με όσο νεότερα είναι τα άτομα τόσο περισσότερο να ενδιαφέρονται. Ιδιαίτερη προτίμηση δείχνουν οι Πολωνοί (67,7%), Νορβηγοί και Αυστριακοί (50%). Επίσης, τα άτομα ηλικίας 16-24 ετών ενδιαφέρονται περισσότερο. Για την ανάπτυξη του σπηλαιολογικού τουρισμού απαιτείται η εξασφάλιση της προσβασιμότητας, της επισκεψιμότητας και της οργάνωσής τους έτσι ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη ανάδειξή τους.
- Ο περιπατητικός τουρισμός ο οποίος ορίζεται ως η πραγματοποίηση τουριστικών δραστηριοτήτων, που αφορούν τη διενέργεια περιπατητικών εκδρομών διαμέσου περιοχών αξιόλογης αισθητικής, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας, συγκεντρώνει ένα συνολικό ποσοστό ενδιαφέροντος ίσο με 20,4%, με το 28,5% των ανδρών να ενδιαφέρεται, έναντι 14,6% των γυναικών. Για την ανάπτυξη του περιπατητικού τουρισμού απαιτείται η δημιουργία καταλλήλων μονοπατιών, οργανωμένων ή όχι, εύκολης ή δύσκολης πρόσβασης, καθώς και η έκδοση πληροφοριακών φυλλαδίων και χαρτών, έτσι ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση, να σημανθούν τα μονοπάτια και να αναδειχθούν επιλεγμένα σημεία της περιοχής (γεφύρια, μοναστήρια, σπήλαια). Ο βοτανικός τουρισμός, που δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να περιηγηθούν στους βοτανικούς κήπους και πάρκα, καταλαμβάνει επίσης το 20,4% του συνολικού ενδιαφέροντος. Ο εκκλησιαστικός και μοναστηριακός τουρισμός, ο οποίος αφορά την επίσκεψη σε θρησκευτικούς τόπους λατρείας, όπως μοναστήρια και εκκλησίες, προτιμάται κατά 15,3% από όλους τους αλλοδαπούς, με αυτούς που δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον να είναι οι Ρώσοι (44,1%) και Πολωνοί (36,1%).
- Ο αγροτουρισμός, ο οποίος ορίζεται ως η παράλληλη ανάπτυξη δραστηριοτήτων που αποσκοπεί στην οικονομική και την κοινωνική αναβάθμιση των αγροτικών χώρων της υπαίθρου, με τη στήριξη της τοπικής αγροτικής παραγωγής, της εμπορίας, της ήπιας και μικρής κλίμακας προσφοράς τουριστικών υπηρεσιών και της ανάδειξης του πολιτιστικού και φυσικού πλούτου του τόπου, συγκεντρώνει ένα ποσοστό της τάξης του 13,2%.
- Τέλος, ο συνεδριακός τουρισμός, ο οποίος συνδέεται με την παρακολούθηση συνεδρίων και εκθέσεων, αντιπροσωπεύει μια σημαντική αγορά σε διεθνές επίπεδο και προτιμάται από ένα ποσοστό γύρω στο 5% κυρίως από άτομα υψηλού κυρίως μορφωτικού επιπέδου. Για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού απαιτείται η δημιουργία νέων και ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων με δράσεις ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών στις συνεδριακές αίθουσες καθώς και η προώθηση δράσεων σύνδεσης του συνεδριακού με τον εκθεσιακό τουρισμό. Σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση σε θέματα υποδομής και υλοποίησης κάνει το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων μέσω του Διεθνούς Συνεδριακού του Κέντρου, η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης στο Κολυμπάρι, καθώς και αρκετά ξενοδοχεία, με τη δημιουργία νέων συνεδριακών αιθουσών υψηλών προδιαγραφών.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ
Στο ερώτημα ποιες δραστηριότητες ενδιαφέρουν τους τουρίστες, σύμφωνα με τις απαντήσεις το ενδιαφέρον των τουριστών προκαλούν κυρίως οι επισκέψεις σε παραδοσιακά καταλύματα, σε εθνικά πάρκα και Δρυμούς, σε Μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, η γευσιγνωσία τοπικών αγροτικών προϊόντων, η συμμετοχή σε τοπικές γιορτές κρασιού και σε γαστρονομικές περιηγήσεις. Το 78,1% των ερωτηθέντων θα ενδιαφερόταν πολύ για επισκέψεις σε τοπικά παραδοσιακά καταλύματα με τους Φινλανδούς (95,5%), Βέλγους (90,2%) και Σλοβάκους / Τσέχους (89,5%) να δείχνουν τη μεγαλύτερη προτίμηση. Επίσης, ενδιαφέρονται όλες οι ηλικίες, ενώ όσο πιο ηλικιωμένα είναι τα άτομα τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ενδιαφέροντος. Το 68,8% θα ενδιαφερόταν για επισκέψεις σε εθνικές περιοχές ιδιαίτερου φυσικού ενδιαφέροντος (Εθνικοί Δρυμοί) με το 74,5% των ανδρών να προτιμάει αυτές τις επισκέψεις έναντι του 64% των γυναικών. Περισσότερο ενδιαφέρον δείχνουν οι Σλοβάκοι / Τσέχοι (95,5%), Αυστριακοί (88,2%) και Ρώσοι (88%), ενώ όλες οι ηλικιακές ομάδες δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτή τη δραστηριότητα, εκτός των ηλικιωμένων ατόμων 65 ετών και άνω. Το 64,9% θα ήθελε να δοκιμάσει τοπικά αγροτικά προϊόντα με το 69,6% των γυναικών να προτιμάει αυτή τη δραστηριότητα έναντι του 59,1% των ανδρών. Πιο πολύ ενδιαφέρον δείχνουν οι Πολωνοί (93,1%) και οι Σλοβάκοι / Τσέχοι (86,4%), ενώ όλες οι ηλικιακές ομάδες δείχνουν ενδιαφέρον γι’ αυτή τη δραστηριότητα. Το 58,9% θα προτιμούσε να επισκέπτεται μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους με τη μεγαλύτερη προτίμηση να δείχνουν οι Σλοβάκοι / Τσέχοι (83,3%), Αυστριακοί (81,3%) και Ρώσοι (75%), αντίστοιχα. Επίσης, άτομα ηλικίας κυρίως 35-64 ετών συγκεντρώνουν μεγαλύτερο ποσοστό ενδιαφέροντος σε αυτή τη δραστηριότητα. Το 47,9% θα ενδιαφερόταν να συμμετέχει σε εκδηλώσεις προβολής και γευσιγνωσίας τοπικού οίνου με περισσότερο τους Πολωνούς (89,7%) και Ρώσους (75%), ενώ όσο πιο ηλικιωμένα είναι τα άτομα τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ενδιαφέροντος. Το 47,7% ενδιαφέρεται να συμμετέχει σε γαστρονομικές περιηγήσεις με τους Βέλγους (70,4%), Πολωνούς (69,7%) και Σλοβάκους / Τσέχους (66,7%) να συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά. Επίσης, μεγάλο είναι το ενδιαφέρον από όλες τις ηλικιακές ομάδες και κυρίως από άτομα ηλικίας από 65 ετών και άνω. Το 38,9% θα ενδιαφερόταν για θαλάσσιες ημερήσιες κρουαζιέρες με τους Πολωνούς, Σλοβάκους / Τσέχους και Ρώσους να συγκεντρώνουν το 63%, ενώ τα άτομα που ενδιαφέρονται για τέτοιες δραστηριότητες είναι κυρίως 16-34 ετών, ενώ όσο πιο ηλικιωμένα είναι τα άτομα τόσο μικρότερο ποσοστό ενδιαφέροντος επιδεικνύουν. Το 37,6% ενδιαφέρεται για επισκέψεις σε τοπικά αγροκτήματα με τους Φινλανδούς (55,6%) και Σουηδούς (54,5%) να δείχνουν την υψηλότερη προτίμηση, ενώ μεγαλύτερο ενδιαφέρον δείχνουν τα άτομα ηλικίας κυρίως από 55 ετών και άνω.
Συμπερασματικά οι υπεύθυνοι της έρευνας σημειώνουν:
«Οι μορφές εναλλακτικού τουρισμού που συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη προτίμηση είναι ο πολιτισμικός, ο φυσιολατρικός, ο γαστρονομικός τουρισμός, ο αρχαιολογικός και ο ορειβατικός τουρισμός. Εκείνοι οι οποίοι δείχνουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την πλειοψηφία των εναλλακτικών μορφών τουρισμού είναι κυρίως εθνικότητες που δεν αποτελούν το βασικό πυρήνα του τουρισμού (Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία, Αγγλία, Γερμανία), αλλά προέρχονται από χώρες όπως Αυστρία, Πολωνία και Σλοβακία / Τσεχία, ενώ αξιοσημείωτη είναι η προτίμηση των Ρώσων για τον εκκλησιαστικό και μοναστηριακό τουρισμό. Όσον αφορά τις δραστηριότητες, οι πιο ενδιαφέρουσες είναι οι επισκέψεις σε τοπικά παραδοσιακά καταλύματα, σε εθνικά πάρκα και Δρυμούς καθώς και σε Μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Ιδιαίτερη προτίμηση καταλαμβάνει η δοκιμή τοπικών αγροτικών προϊόντων σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Η προσπάθεια ανάπτυξης του εναλλακτικού τουρισμού και δραστηριοτήτων, προϋποθέτει και διασφαλίζει τη σύνδεση του πρωτογενή (γεωργία) και τριτογενή τομέα (τουρισμός), τη διατήρηση, αξιοποίηση, προστασία και ανάδειξη των φυσικών και πολιτισμικών πόρων του νομού Χανίων, με σκοπό την ήπια τουριστική ανάπτυξη, την εξασφάλιση απασχόλησης σε ανέργους με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και την προστασία και βελτίωση της ποιότητας ζωής των τοπικών κοινωνιών. Αναμφισβήτητα, η συγκροτημένη προώθηση και ανάδειξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού δύναται να αποτελέσει σημαντική πηγή τοπικής, περιφερειακής και εθνικής οικονομικής ανάπτυξης, αφού συμβάλλει στη δραστηριοποίηση παραγωγικών μονάδων που δρουν συμπληρωματικά με τον τουρισμό και γενικότερα στην ενδογενή αειφόρο τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη. Χρειάζεται, λοιπόν, ένας στρατηγικός προγραμματισμός, συντονισμός και συνεργασία όλων των αρμόδιων φορέων του νομού, προσφέροντας υπηρεσίες εξασφαλισμένης ποιότητας που θα ανταποκρίνονται και θα ικανοποιούν τις επιθυμίες και τις προτιμήσεις των τουριστών, θα προκαλούν το ενδιαφέρον τους για την κρητική διατροφή, τον πολιτιστικό και φυσικό πλούτο, την ιστορία και τις αξίες της περιοχής».
Ταυτότητα - συντελεστές της έρευνας
Για τη διεξαγωγή της έρευνας συμπληρώθηκαν 1045 έγκυρα ερωτηματολόγια, μεταφρασμένα σε έξι διαφορετικές γλώσσες (Νορβηγικά, Σουηδικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Πολωνικά και Ρώσικα), από αλλοδαπούς τουρίστες 13 διαφορετικών χωρών (Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία, Αγγλία, Γερμανία, Πολωνία, Βέλγιο, Ολλανδία, Τσεχία, Αυστρία, Ρωσία και Σλοβακία). Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε όλο τον νομό Χανίων και ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές του νομού Χανίων και στον κρατικό αερολιμένα Χανίων “Δασκαλογιάννης”, κατά την αναχώρηση των αλλοδαπών τουριστών. Η έρευνα αυτή έγινε με πρωτοβουλία και ανάθεση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων στο Τμήμα Οικονομίας και Διοίκησης του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ). Υπεύθυνοι για την έρευνα ήταν ο συντονιστής σπουδών και έρευνας στο Τμήμα Οικονομίας του ΜΑΙΧ, δρ Γιώργος Μπαουράκης, ο διευθυντής του Εργαστηρίου Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης και ο ερευνητής του ΜΑΙΧ Γιώργος Αγγελάκης.
Την υλοποίηση της έρευνας συντόνισε ο Περικλής Δράκος, μέλος ΕΕΔΙΠ - Πανεπιστημίου Κρήτης και συμμετείχαν: Δημήτρης Νίκλης, απόφοιτος ΜΑΙΧ και υποψήφιος Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης, Βιργινία Λαχανά, οικονομολόγος - υποψήφια MSc, MAIX, Παπανδρέου Ανδρέας, κοινωνιολόγος - υποψήφιος MSc, ΜΑΙΧ Επίσης στη διεξαγωγή των συνεντεύξεων, συμμετείχαν Μεταπτυχιακοί φοιτητές του ΜΑΙΧ που προέρχονται από τις περιλαμβανόμενες στην έρευνα χώρες.
Πηγή: haniotika-nea.gr
